Stanisław Ignacy "Witkacy" Witkiewicz

Kalendarium życia i twórczości

24 II 1885- S.I. Witkiewicz przychodzi na świat w Warszawie;

1903- Witkacy zdaje egzaminy maturalne w gimnazjum we Lwowie;

1904- wstępuje na krakowską ASP;

- podróż do Niemiec i Włoch;

1908- wyjazd do Paryża;

1909- romans z aktorką Ireną Solską;

1911- podróż do Londynu

1914- samobójstwo w Tatrach popełnia Jadwiga Janczewska, narzeczona Witkacego;

-wyjazd do Australii z Bronisławem Malinowskim;

-wybuch I wojny światowej;

1914-1918- Witkacy w Rosji;

1918- powrót do Polski;

1919-1924- Witkacy odnosi pierwsze sukcesy jako dramaturg i powieściopisarz;

1923- ślub z wnuczką malarza Juliusza Kossaka, Jadwigą z Unrugów;

1925- zerwanie z malarzami-formistami;

1928- ogłoszenie Regulaminu Firmy Portretowej S.I. Witkiewicz;

1939- wybuch II wojny światowej, Witkacy wyrusza wraz z falą uchodźców na wschód;

17 IX 1939- Armia Czerwona wkracza na wschodnie tereny Polski;

18 IX 1939- we wsi Jeziory na Polesiu Witkacy popełnia samobójstwo.

 

 

   Stanisław Ignacy Witkiewicz urodził się 24 lutego 1885 w Warszawie, jako jedyny syn Stanisława Witkiewicza, znanego malarza, krytyka sztuki i twórcy 'stylu zakopiańskiego' w architekturze.

      Po urodzeniu Witkacego, rodzina przeniosła się do Zakopanego. Na Podhalu szybko zorientowano się o zdolnościach dziecka, gdzie pobierał pierwsze nauki. Ponieważ ojciec uważał, że szkoła wypacza dziecięcą psychikę, jest przestarzała i opiera się na stosowaniu przymusu, zapewnił swojemu dziecku prywatnych nauczycieli (jednym z nich był sam ojciec). Witkacy jednocześnie corocznie zdawał egzaminy w realnej szkole we Lwowie.

    Jednak takie podejście miało też swoje minusy, gdyż młody Witkiewicz żył ze świadomością, że musi spełniać oczekiwania swojego ojca, co powodowało stres, że może nie zostać wybitną jednostką tak jak tego chce rodzina. Rodziło to z kolei lęki i niepokoje przed przyszłością, które później da się dostrzec w twórczości Stanisława Ignacego.

   Powracając jednak do dzieciństwa Witkacego, system edukacji jego ojca doskonale się sprawdzał. Młody Witkiewicz w wieku 8 lat maluje, gra na pianinie, pisze kilkanaście krótkich sztuk teatralnych.

   W 1903 roku Stanisław Ignacy Witkiewicz zdał egzaminy maturalne w gimnazjum we Lwowie, zaś w roku następnym, wstąpił do krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (sprzeciwiał się temu ojciec) do pracowni Józefa Mehoffera. ASP jednak nie ukończył. W tym czasie, namawiany przez ojca, zachęcającego go do samodzielnych poszukiwań twórczych, Witkacy odbywa podróże do Niemiec i Włoch. W 1908 r. pojechał do Paryża, ówczesnej stolicy nowych tendencji w malarstwie, później zwiedził Londyn i Bretanię. Witkacy dzięki tym wyprawom poznał malarstwo Bocklina, Gaugina; ogląda też 24 Salon Niezależnych i salę 41- triumf kubistów. Te wyjazdy i zderzenie z nowoczesnymi prądami przerwały akademicką edukację Witkacego.

   W kraju utrzymywał przyjaźń z m.in. Karolem Szymanowskim, Leonem Chwistkiem, Tadeuszem Micińskim (który był również dla Witkacego osobistym wzorem). Dla przyszłości artysty szczególnie ważna była znajomość z Bronisławem Malinowskim, etnologiem, który, widząc depresję przyjaciela, zaproponował mu podróż do Oceanii, aby otrząsnąć się z szoku wywołanego samobójstwem jego narzeczonej, Jadwigi Janczewskiej. Witkacy winił się za tę śmierć, co spowodowało ważne następstwa w jego psychice i światopoglądzie. Wyprawa rozpoczęła się w 1914 roku, Witkacy był rysownikiem i fotografem przedsięwzięcia, jednak wybuch I wojny światowej spowodował internowanie Malinowskiego, a Witkacy rusza do Europy.

   W 1914-1918 Witkacy przebywał w Rosji, gdzie wstąpił do elitarnej szkoły wojskowej, służył jako podporucznik Lejb-gwardii Pawłowskiego Pułku w Petersburgu. Brał udział w walkach I wojny światowej, został ranny, wycofano go na tyły, cierpiał na cyklofrenię. Następnie, był świadkiem rewolucji bolszewickiej zapoczątkowanej buntem wojskowym przez jego podkomendnych. Wydarzenia te jakby dopełniły jego edukację psychiczną, historyczną i intelektualną. Gdy, po rewolucji październikowej, Witkacy wrócił do kraju z ważnym bagażem doświadczeń życiowych, jego ojciec już nie żył. 

   Stanisław Ignacy szybko stał się ważną osobistością w świecie artystycznym i literackim. Jego Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia, dramaty i portrety przyjaciół, przyniosły mu sławę jako malarzowi i dramatopisarzowi. Również jego reforma teatru spotkała się z wielkim odzewem. Wtedy właśnie Witkacy stworzył swoją teorię Czystej Formy.

   Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia, gdzie obok Szkiców z zakresu historii i estetyki malarstwa, znalazło się studium O zaniku uczuć metafizycznych w związku z rozwojem społecznym, było rozwinięciem jego poglądu katastroficznego o zmechanizowanym społeczeństwie przyszłości, w którym nie będzie miejsca dla twórczych jednostek. Kultura zaś, rozwija się dzięki wybitnym jednostkom zdolnym do przeżywania „uczuć metafizycznych” i Tajemnicy Istnienia. Wartości jakie niosły religia, filozofia i sztuka, w XX wieku zanikają na skutek konieczności zaspokojenia potrzeb społecznych. Pisał: „Ludzie przyszłości nie będą potrzebować ani prawdy, ani piękna; oni będą szczęśliwi”, będzie to jednak „potworna nuda mechanicznego, bezdusznego życia”.

Receptą na kryzys miała być właśnie jego teoria Czystej Formy.

   W roku 1923 Witkacy ożenił się Jadwigą z Unrugów. Zerwał też w tym czasie z malarstwem eksperymentalnym i grupą formistów, skupioną wokół Leona Chwistka.

   Stworzył wtedy Firmę portretową. Jego dorobek artystyczny do dziś budzi polemiki, a szczególnie popularne są portrety tworzone pod wpływem narkotyków (nawet zapisywał na obrazie pod jakim wpływem autor znajdował się, tworząc dane dzieło). O narkotykach napisał również książkę pt Nikotyna, alkohol, kokaina, peyotl, morfina, eter(1932), które jest dosyć ciekawym studium działania tych substancji na wyobraźnię Witkacego. Pod koniec lat 20 powstały również dwie powieści, Pożegnanie jesieni (1927) oraz Nienasycenie (1930).

   Po roku 1930 Witkacy zdawał się przeczuwać nadchodzącą wojnę, wtedy też na sile przybrały jego poglądy katastroficzne. Porzucił on w tym czasie pisanie dramatów (powstały jedynie Szewcy) i wrócił do filozofii. W 1935 powstała wykładnia jego doktrynpt. Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia. W II połowie lat 30 Witkacy zabierał głos jako publicysta w kwestiach filozoficznych, literackich i artystyczno-estetycznych.

   W 1936 roku zaczął pisać swe przemyślenia nad kondycją polskiej świadomości kulturowej- Niemyte dusze.

   W dniu wybuchu II wojny światowej, Witkacy znajdował się w Warszawie i zgłosił do punktu mobilizacyjnego, jednak nie został przyjęty ze względu na wiek (54 lata) i zły stan zdrowia. Opuścił wtedy Warszawę i udał się na teren Polski wschodniej. Na wiadomość o sowieckiej agresji (17 września), która dostała się do niego dzień później, Stanisław Ignacy Witkiewicz, przebywający we wsi Jeziory na Polesiu, popełnił samobójstwo. Zażył truciznę i podciął sobie żyły, nie pozostawiając szans na przeżycie.

© 2013-2024 PRV.pl
Strona została stworzona kreatorem stron w serwisie PRV.pl